Dünya büyük bir hızla dijitalleşiyor ve artık günlük yaşamı sağlıklı sürdürebilmek için dijital okur yazarlık kaçınılmaz hale gelmeye başladı. Peki, bizimle beraber yaşayan ve artık yaşları ilerleyen büyüklerimize de bu teknolojileri nasıl kullanabileceklerini öğretiyor muyuz? Yaşlılarımız öyle veya böyle telefon kullanabilmeyi belki çözdüler ama bilgisayarı anlamakta hala zorluk çekebiliyorlar. Peki onlara bilgisayar kullanımını nasıl öğretebiliriz?
Hayatımıza, günlük yaşam rutinimize kattığımız her yeni teknoloji, onu kullanmayı bilmeyen büyüklerimizi biraz daha esarete ve çaresizliğe sürüklemek demektir. Çocukları, torunları olmadan dünyada ayakta kalamayacak, telefon açamayacak, yardım isteyemeyecek, sipariş vermeyecek, dışarı dahi çıkarken tedirgin olacak yaşlılar yaratmak yerine onlara çok basit şekilde teknolojiyi öğreterek, yaşamlarını çok daha mutlu ve huzurlu şekilde geçirmelerine destek olabiliriz. İşte, evdeki büyüklerimize, teknololojiyi ve bilgisayar kullanımını öğretmenin püf noktaları.
Teknolojiyi sadeleştirerek anlatın
Evdeki yaşlılarımızın teknolojiyi bizim gibi algılamasını beklemek büyük bir hata olur. Onların doğduğu, büyüdüğü, kendilerini tanımladığı dünyada internet, Twitter, Intagram, WhatsApp, Selfie, ‘kanalıma hoş geldiniz Youtuber’ı veya IP numarası, 4.5G, sosyal medya, megapiksel, troll gibi kavramlar yoktu. Dolayısıyla bu kavramları ilk duydukları anda anlamalarını beklemek büyük hayalcilik olmaz mı? Peki, onlara tamamen yabancı oldukları bu kavramları nasıl kolayca anlatabiliriz? İşte burada, insanoğlu canlısının en kolay öğrenme mekanizmasını kullanmanızı tavsiye ediyoruz. Çizerek öğretin. Evet, bu kadar basit. Çizin. Nasıl mı çizeceksiniz? Örneğin, internetin ne olduğunu anlatırken, bir dünya görseli çizin. Sonra bu dünyaya bağlanan çok sayıda cep telefonu ve laptoplar çizin. Böylece telefonlar ve bilgisayarlar üzerinden herkesin ortak bir bilgi havuzuna bağlandığı bilgisini görselleştirerek anlatmış olacaksınız. Ardından da o cihazın internete nasıl bağlandığına dair daha teknik detaylara geçebilirsiniz. Ama tabi teknik detayları çok da detaylandırıp göz korkutmayın. Karşınızda bir mühendis yok. Öncelikle yabancı kavramların kolayca anlaşılabilmesini sağlayın ki, bilmedikleri konular hakkındaki korkuları geçsin. Önce klavyeyi anlatın, boş bir Word sayfasında klavye ile yazı yazmayı öğrenmeleri için pratik yaptırın. Sizin için çok olağan bir isim ve kavram olan Google, Apple, Word, Enter, Caps Lock, Tab, Shift gibi terimler dedeniz ve babaneniz için tamamen anlamsız, yabancı, anlaşılması zor bir kavramdır, unutmayın.
Bıkmadan ve şefkatle alıştırma yapın
Bilgisayarı, internet tarayıcılarını, Google’ı, web sitelerini anlatırken yaşlılarımızın bu uygulamaları bir anda kullanmaya başlamalarını, bir anda öğrenmelerini beklemeyin. Her adımda küçük küçük alıştırmalar yaparak onları bir sonraki adıma hazırlayın. URL’nin ne demek olduğunu, nasıl çalıştığını sabırla anlatın. Sonra onlara bir web sitesine nasıl girileceğini gösterin. Google’ın anlamını, nasıl kullanıldığını gösterin. Alıştırma yapmaktan çekinmeyin, yorulmayın. Bu aşama onların teknolojiyi öğrenmesi için çok önemli. Siz okuma yazmayı öğrenirken, matematiği anlamaya çalışırken anne babalarınızın, dedelerinizin sizin başınızda saatlerce durduğunu, sizinle birlikte “Ali topu at, tut Ali tut,” gibi akla zarar cümleleri saatlerce tekrar etmek gibi işkencelere hiç şikayet etmeden katlandığını unutmayın. Sahip olduğunuz bilgiyi, yetenekleri, eğitimi onlara borçlusunuz. Şimdi borcunuzu ödeme zamanı geldi.
Son teknoloji ürünleri kullandırın
Anne babalara, dedelere, ananelere, babanelere teknolojik cihazlar alırken genellikle eski model cihazlar tercih edilir. Oysa bu büyük bir hata olur. Yaşlılarınızın eline eskimiş teknolojileri verdiğinizde, onların modern teknolojilere alışmasını bekleyemezsiniz. Zor açılan, yavaş çalışan, yeni nesil yazılımları çalıştırmayan, internete girerken sorun çıkaran eski bir laptop, yaşlılarınızın uğraşıp geçebileceği bir sınav değil. Babalar Günü hediyeleri için de araştırma yapıyorken, babalarınıza veya dedenize yepyeni bir Acer Laptop veya Grunding Laptop modelleri arasında yeni bir cihaz seçebilirsiniz.
Özel günler ayırın
Teknoloji kullanımını öğrenmeleri için onları hayatın doğal akışına bırakırsanız, bazı kilit teknolojileri öğrenmeleri hiç mümkün bile olmayabilir. Bu da genellikle tüm dünya bir teknolojiyi öğrenip eskittikten ve artık kullanmayı bıraktıktan sonra gerçekleşir. Onları güncel teknolojilerle ve uygulamalarla tanıştırmak için, bazı özel günler ayırın. Örneğin, Spotify’ı kullanarak müzik dinlemeye alışmaları için evde bir Spotify günü ilan edin. Annenizin telefonuna bir hoparlör bağlayıp sevdikleri müzikleri nasıl bulacağını ve çalacağını gösterin. Liste yapmasını, şarkıları değiştirmesini, yeni şarkılar aramasını öğretin. Ardından da gün içinde ara ara istek şarkılarda bulunun. Hatta bu isteklerinizi WhatsApp’tan gönderin. Annenin, babanız, dedeniz, ananeniz, babaneniz o gün evin DJ’i olsun. Ertesi gün Spotify ile hayatına renk katan, müzik katan, mutluluktan evde dans eden büyüklerinizi görmek hiç şaşırtıcı olmayacak. Biraz düşünün bakalım, başka uygulamalar için nasıl özel etkinlikler düzenleyebilirsiniz… Instagram’da paylaşım çılgınlığını anlayıp öğrenmeleri için özel bir gezi düzenlemek… YouTube’u anlayıp kullanmaya alışmaları için mutfakta bir yemek tarifleri keşif günü tertip etmek… Hayal gücünüzü çalıştırın. Yaşlılarınızı hayattan koparmayın, onları hayata bağlayın.